vrijdag 21 februari 1997

"Successierechten nekken
bedrijven steeds vaker"

Van een onzer verslaggevers - AMSTERDAM, vrijdag

Een groeiend aantal familiebedrijven stuit op financiële problemen bij het overlijden van de directeur-eigenaar. Dat komt doordat de te betalen successierechten over het sterk gegroeide vermogen de liquiditeit van de onderneming aantasten. In één recent geval, waar in korte tijd twee eigenaren overleden, is een familiebedrijf zelfs failliet gegaan en opgeheven.

Dat meldt directeur H.B. van Ommen van verzekeraar Lugt Sobbe & Co, gevolmachtigde van onder meer Lloyd's of London. "Veel directeuren-eigenaren onderschatten de financiële gevolgen van een fiscale claim op het erfdeel", aldus Van Ommen.

De te betalen successiebelasting kan oplopen tot maximaal 27% van het geërfde vermogen. Er geldt een vrijstelling voor zowel de partner als de kinderen. Voor de partner wordt de vrijstelling beduidend minder als er sprake is van pensioenrechten en lijfrentes. De waarde hiervan wordt namelijk van de vrijstelling afgetrokken.

Bij een echtpaar met twee kinderen, een totaal vermogen van ƒ4,5 miljoen en pensioenrechten van zo'n ƒ280.000 betaalt de overgebleven partner bijna ƒ200.000 aan successierechten. De kinderen dragen ieder ruim ƒ260.000 aan de fiscus af. Dat komt neer op een belasting van zo'n ƒ719.000, ofwel 18% van het vermogen.

De fiscus heeft al rekening gehouden met eventuele liquiditeitsproblemen. Onder bepaalde voorwaarden mag de verschuldigde belasting op het ondernemingsvermogen in tien jaarlijkse termijnen worden betaald. Daarnaast geldt in sommige gevallen voor geërfde aandelen een bijzonder tarief van 20%.

Volgens Van Ommen kunnen familiebedrijven desondanks in moeilijkheden komen na het overlijden van de directeur-eigenaar. "In veel ondernemingen zijn grote investeringen gepleegd, bijvoorbeeld in materiaal. Er wordt volop geleasd of geleend. Dan kun je niet één-twee-drie een toch nog altijd fors bedrag vrijmaken om successierechten te betalen. Sommige eigenaren denken het op te lossen door al eerder te gaan uitkeren via dividend. Maar dat kan ten koste gaan van de solvabiliteit van het bedrijf. Bovendien is de dividendbelasting ook niet misselijk."

Ook voor het personeel kunnen de gevolgen van de te betalen successierechten catastrofaal zijn, aldus Van Ommen. In het recente voorbeeld van het bedrijf dat over de kop ging, kwamen uiteindelijk zeshonderd werknemers op straat te staan.

Op basis van berichten van de tussenpersonen van Lugt Sobbe & Co concludeert Van Ommen dat familiebedrijven behoefte hebben om het risico van een zware fiscale claim af te dekken. Daarom heeft Lugt Sobbe & Co, dat eerder bekendheid verwierf met verzekeringen tegen natuurrampen, medische fouten en slecht weer tijdens vakanties, hier een nieuwe verzekeringsvorm voor geïntroduceerd. Deze is puur gericht op de voortzetting van het bedrijf na het overlijden van de directeur-eigenaar.

Het gaat om een overlijdingsverzekering die via de onderneming kan worden afgesloten of op naam van de mogelijke nabestaanden kan worden gezet. In het eerste geval is de premie fiscaal aftrekbaar en is de uitkering belast tegen het 35%-tarief van de vennootschapsbelasting. In het tweede geval is de premie niet aftrekbaar en is de uitkering onbelast.

Het te verzekeren kapitaal bedraagt 30% van de exploitatiewaarde van het bedrijf, aldus Van Ommen. Maar als er ook nog vennootschapsbelasting moet worden betaald, is het volgens hem beter het te verzekeren bedrag te bruteren, zodat er netto precies genoeg overblijft om successierechten af te dragen.

Auteursrechten voorbehouden 1996-1997, © Dagblad De Telegraaf, Amsterdam