Reflector: 5 maart 2003

De Catastrofe Risico Polis van Eurolloyd heeft heel Nederland iets te bieden:

“Je moet kijken naar de zaken die wel verzekerbaar zijn”

Aan een besneeuwd Minervaplein in Amsterdam-Zuid ligt het kantoor van Eurolloyd BV / Lugt Sobbe & Co Holding BV: Directeur Hans van Ommen zit in een roodlederen fauteuil en praat geanimeerd over zijn kwakkelende kindje: de Catastrofe Risico Polis. Met deze polis is vrijwel alles te verzekeren wat nergens anders kan. Van aardbevingen tot spontaan exploderende vliegtuigbommen uit WO-II. Van Ommen: "Tussenpersonen bellen ons nogal eens voor rare dingen. Wij vinden het namelijk leuk om een manier te zoeken om het ondenkbare gedekt te krijgen."

Het begon allemaal met een verrassend verzoek. Lugt Sobbe werd door een assurantietussenpersoon gebeld met de vraag of explosiegevaar bij vliegtuigbommen ook verzekerbaar is.
De tussenpersoon had een bedrijf als klant waar dicht in de buurt een vliegtuigbom was gevonden. Deze zou door de Explosieven Opruimings Dienst (ECD) ontmanteld worden, maar dit is uiteraard niet risicoloos. Van Omman: "Ik antwoordde dat er geen enkele verzekeraar is die dit verzekert. Maar ik vond het wel een interessante vraag." Dus begon Van Ommen zich in de materie te verdiepen.

“Wij vinden het leuk om het ondenkbare gedekt te krijgen”

Niet niks
Bij navraag onder verschillende instanties bleek dat maarliefst nog zo'n zestigduizend ton aan onontplofte explosieven uit de Tweede Wereldoorlog in de Nederlandse bodem ligt. Aangezien er per jaar slecht 50 ton ontmanteld kan worden,zal het nog 1200 jaar duren voor de Hollandse grond vrij is van vliegtuigbommen. "Dat is natuurlijk niet niks," reageert van Ommen. "Dat betekent dat we in de komende eeuwen regelmatig spontane explosies zullen meemaken. De bommen zijn gemaakt van edelmetaal, dat oxideert zeer langzaam. Dan is het alleen nog wachten op het losraken van de veiligheidspal."
Wanneer een bom bij ontmanteling ontploft, kan de schade oplopen tot zo'n 200 miljoen Euro. Van Ommen: "Dat was dus niet onder te brengen bij een verzekeraar. Zelfs op de beurs kreeg ik lang geen dekking van honderd procent voor elkaar. Toen besloot ik een polis te bedenken die voor iedereen in Nederland interessant zou kunnen zijn. Want een breder draagvlak drukt immers de premie."

Interessant voor iedereen
Vervolgens bracht de Amsterdamse directeur alle catastrofegevaren in heel Nederland in kaart. Aardbevingen, wolkbreuken, het barsten van openbare waterleiding, het overstromen of breken van waterkeringen, inductie na blikseminslag, zware hagelbuien, kruiend ijs, roofovervallen, medische fouten tot zelfs terrorisme en vandalisme. Alle regio's van Nederland blijken wel voor een of meer van deze punten in aanmerking te komen. Dus, dacht Van Ommen, moet deze polis interessant zijn voor iedereen.
Alvorens hij zijn voorstel wilde presenteren bij Lloyd's in Londen, deed hij grondig onderzoek. Bij de KNMI deed hij bijvoorbeeld navraag naar wolkbreuken. Wanneer is iets eigenlijk een wolkbreuk? Met Rijkswaterstaat en geologen besprak hij het probleem van de overstromingen en rivieren.

Dit ging ver terug in de tijd. De hele geschiedenis van de Nederlandse strijd tegen het water kwam aan de orde. "Daaruit bleek wel dat Nederland, door de eeuwenlange bouwen verhoging van dijken, relatief minder overstromingsgevaar loopt dan bijvoorbeeld Duitsland. Ons land ligt weliswaar enkele meters onder de zeespiegel, maar in de loop van de eeuwen is er dan ook alles aan gedaan om ons hier tegen te wapenen. En met succes!”

“Mijn plan komt er nog wel eens van”

Vulkanen in Nederland
Ook het fenomeen 'aardbevingen' werd door Lugt Sobbe op de polis gezet. Omdat Limburg op een breuklijn ligt, komen daar af en toe aardbevingen voor. Maar ook bevingen als gevolg van gasboringen zijn een bron van schade. "Nederland heeft zelfs twee vulkanen," zegt Van Ommen, breed lachend. "Die liggen beide in de Waddenzee. Ze zijn weliswaar niet meer actief, maar we hebben ze wel!"
Toen Van Ommen nog woonachtig was in Abcoude, heeft hij zelf de gevolgen van een aardbeving in zijn achtertuin ervaren. "Ik kwam 's middags thuis toen ik een gat in onze achtertuin ontdekte. Vervolgens heb ik me erostig afgevraagd waar dit vandaan kwam. Met een kruiwagen aarde hebben we het gat toen gedicht. Later hoorden we op het nieuws dat er een aardbeving had plaatsgevonden die zelfs tot in Abcoude voelbaar was geweest. Daar denk je zelf niet direct aan."

Sterke troef
Uit zijn eigen onderzoeken bleek niet alleen dat overstromingsgevaar door stijgend waterpeil in rivieren in Nederland relatief gezien kleiner is; ook de gevolgen van aardbevingen bleken minder groot.
Van Ommen: "In Nederland wordt meer aardbevingsbestendig gebouwd dan bijvoorbeeld in Turkije. De schade komt vaak neer op scheuren in muren, maar de huizen blijven meestal staan. Dat was een sterke troef in de discussie met verzekeraars."

Zo zette Lugt Sobbe alle mogelijke catastrofes in Nederland op een rij. Honderden kaarten van Nederland waarop de hoogte van het aardoppervlak en het soort grond aangegeven staat, werden in de computer ingevoerd. Zo kan de Amsterdamse assuradeur van ieder huis in Nederland met enkele drukken op de knop zien hoe hoog het ligt en of het op klei-, zand- of veengrond gebouwd is. Vrijwel moeiteloos kan een premie worden vastgesteld op grond van de risico's die iemand loopt.

Een beginnetje
Ondanks de uitgebreide polis zijn er weinig mensen die van deze mogelijkheid gebruik maken. "Slechts een paar duizend mensen in Nederland heeft deze polis. Dat is een drama. Het is ook een fout van de verzekeraars. We hebben deze verzekering opgesteld omdat zoiets nog helemaal niet bestond. Maar toen Wim Kok nog minister van Financiële Zaken was, eiste hij van de verzekeraars dat zij overstromingen ook moeten dekken.
Uiteindelijk hebben verzekeraars hem toen aangetoond dat overstromingen niet verzekerbaar zijn en liet de regering het daarbij."

Van Ommen kan het niet begrijpen: "Overstromingen zijn inderdaad niet verzekerbaar, althans niet voor de volle honderd procent. Geen enkele verzekeraar kan dat namelijk betalen.
Maar ik vind dat je niet moet kijken naar wat niet te verzekeren is, je moet kijken naar hetgeen wél verzekerbaar is." Dus besloot hij de dekking op maximaal 250.000 gulden per polis te stellen. "Heeft een klant een schade van meer bijvoorbeeld 10 miljoen, dan is de schade dus gedekt tot 250.000 gulden. Inmiddels is de dekking gestegen tot 250.000 per polis. Dat is altijd nog meer dan niks. Het is in ieder geval weer een beginnetje."

Overeenkomst
In zijn enthousiasme stapte Van Ommen in 1994 naar het Verbond van Verzekeraars. Met het streven: als alle verzekeraars meedoen, kunnen we de dekking van 250.000 gulden per polis misschien verhogen naar 400.000. En als een paar miljoen huishoudens de polis neemt, dan kunnen we de dekking nog groter maken. Volgens Van Ommen was het Verbond in eerste instántie erg geïnteresseerd. Maar enkele weken later ging het Verbond een overeenkomst aan met de overheid: er zou toch een verzekeringsproduct op de markt komen voor overstromingen. "Toen stortte de aandacht voor de Catastrofe Risico Polis helemaal in. Tenslotte, als een verzekering tegen overstromingen binnenkort verplicht onderdeel is van een reguliere verzekering, ga je niet met een nieuw product in zee."
Het eerste plan van Minister Kok was,dat alle bedrijfsvoorzieningen moeten worden voorzien van een verzekering tegen overstromingen voor een bijdrage van fl. 12,50. Dat plan ging echter uiteindelijk niet door.

Grote onzekerheid
Eind 1997 kwam vervolgens de Wet op de financiële tegemoetkoming bij rampen. "Die wet moest een financiële bijdrage leveren bij een nationale catastrofe. Het werd echter een enorm wollig verhaal en het dekt bijvoorbeeld ook geen lichamelijk letsel of overlijden, maar alleen materiële schade." Daar kwam nog bij dat er bij een overstroming of aardbeving steeds een commissie benoemd moet worden die moet beoordelen of de economie in een regio blijvend beschadigd is geraakt. Ook vergoedt de Staat de schade tot maximaal 1 miljard gulden per jaar. "Dit betekent dat je pas aan het einde van het jaar een vergoeding kunt krijgen. Ook zorgt het voor grote onzekerheid, want wanneer besluit de overheid dat een regio blijvende economische schade lijdt? In de praktijk komt het erop neer dat burgers geen of willekeurig uitkering krijgen."

Uitholling
De directeur van Eurolloyd ergert zich het meest aan de uitholling van het systeem door deze initiatieven van de overheid. In de Wet op financiële tegemoetkoming bij rampen wordt steeds een stukje van de Catastrofe Risico Polis overgenomen: wolkbreuken, overstromingen van rivieren en zelfs terrorisme is nu een 'hot item'. "Zo wordt de spreiding van risico’s steeds moeilijker," meent Van Ommen.
"Iemand met schade ten gevolge van een wolkbreuk denkt dat een wettelijke regeling hem tegemoet zal komen en zal dus geen Catastrofe Risico Polis afsluiten. Daardoor draagt dit soort mensen niet bij aan het systeem terwijl je iedereen nodig hebt om het systeem op poten te krijgen."

Aangezien de regering maar voor 1 miljard gulden per jaar wil vergoeden en de Catastrofe Risico Polis voor maximaal 250.000 Euro dekking biedt, heeft Van Ommen een alternatief plan bedacht." Als iedereen een polis neemt, wordt bij een catastrofe daarmee altijd 250.000 Euro vergoed.
Wat er daarboven aan schade is geleden, zou de overheid voor rekening kunnen nemen met de Wet op financiële tegemoetkoming bij rampen. Zo komt het risico voor een deel voor rekening van verzekeraars, voor een deel voor herverzekeraars en voor een deel voor de overheid. Dan kan de willekeurigheid van de wet ook weggenomen worden en weet iedereen precies waar hij/zij aan toe is."

Genoeg problemen
Van Ommen ziet de toekomst uiteindelijk niet negatief in. "Mijn plan komt er nog wel eens van. Er zijn genoeg grote problemen. Neem bijvoorbeeld de aansprakelijkheidsverzekering voor beroepen en bedrijven, die zie ik in de toekomst nog wel eens instorten. We moeten naar een basisverzekering die in ieder geval een gedeelte van de eigen schade dekt. Dan kunnen we die basis vervolgens gaan uitbreiden.”

Door Suzanne van Lokhorst'
Fotografie Liselore Kamping –Amsterdam

.