NRC Handelsblad: 31 januari 2004

De risico’s van een wurgslang

Kun je je verzekeren voor het geval je boa constrictor de interieurverzorgster wurgt? En is een glas waaruit Napoleon heeft gedronken verzekerbaar? Verzekeraars zijn tot veel bereid, mits je maar betaalt. En als ze vermoeden dat de interesse groot genoeg is, ontwikkelen ze een standaardpolis. De alimentatieverzekering bijvoorbeeld.
Michiel Hegener

Voor lezers die binnenkort een dure bruiloft moeten financieren, gaan bungyjumpen op Kalimantan, het ziekenhuis in moeten, aan een veelbelovende carrière beginnen of een wurgslang als huisdier nemen, is het volgende van belang: de raarste risico's zijn verzekerbaar, mits er genoeg vraag is naar de polissen. Als er maar genoeg mensen vrezen dat ze het slachtoffer zouden kunnen worden van een medische fout, krijgen verzekeraars drie voordelen in zicht: voldoende binnenstromende premies om eventuele claims te betalen; zoveel verzekerden dat het uitdokteren van alle polisvoorwaarden kan worden terugverdiend; en zoveel statistieken over claims dat de polisvoorwaarden en de premies later op rationele gronden kunnen worden bijgesteld.

Welke risico’s komen zo vaak voor dat een verzekeraar er brood in ziet en zo weinig dat de concurrentie er nog geen polis voor ontwikkelde? De assuradeur die zo’n maagdelijk marktsegment betreedt, zal zelf ook risico’s moeten nemen, onverzekerbare nog wel: namelijk dat er geen klant in geinteresseerd is. En dat terwijl de verzekeraar wel ontwikkelkosten moet maken: er moeten statistieken worden aangeboord over de omvang van het gevaar, de polisvoorwaarden moeten worden geschreven, en zonder marketing wordt het niks.

Hans van Ommen, directeur van Eurolloyd, dat gelieerd is aan Lloyds in London en in Nederland werkt via 2400 agenten, ontwikkelde een paar van die nieuwe producten, waaronder de Carrière Stop Polis en de Elfstedenpolis. De Carrière Stop Polis biedt een grote eenmalige uitkering biedt als je bijvoorbeeld een been of een oog verliest zodat je carrière stopt. Voor de gedupeerde maakt het niet uit of dat al dan niet op reis gebeurde, en of het kwam door een ziekte of door een ongeval. Daarom is het vreemd, signaleert Van Ommen, dat driekwart van Nederland wel een ongevallenpolis heeft maar niks krijgt uitgekeerd als de blijvende invaliditeit ontstaat door ziekte.

Zo signaleerde Van Ommen ook het leed onder schaatsers die waren ingeloot voor een eventuele Elfstedentocht en die daarvan geen gebruik konden maken omdat ze ten tijde van de Tocht voor hun werk in het buitenland zaten. Dus maakte Eurolloyd een Elfstedenpolis die de retourkosten vanuit Montevideo of Nairobi naar Leeuwarden vergoedt. In beide gevallen bespeurde de verzekeraar een onaangeboord pechpotentieel dat de ontwikkeling van een nieuwe polis rechtvaardigde. Maar wat als geen verzekeraar dat doet?

Als je een risico wil bezweren waarvoor nog geen verzekering bestaat? Bijvoorbeeld dat je boa constrictor de werkster wurgt? "Vermoedelijk valt dat onder je standaard WA-verzekering", zegt Cees Kortleve, chef kunstverzekeringen bij Aon, met vestigingen in meer dan 120 landen een van 's werelds grootste verzekeringsmakelaars. Het is niet zijn afdeling, maar hij weet dat WA-polissen ook ongerief dekken dat werd aangericht door dieren van de verzekerde. "Toch zou ik de aanwezigheid van gevaarljke dieren melden bij het sluiten van de polis, dat voorkomt ongewenste discussies na het indienen van een claim.” Kortleve begint soms met een vel wit papier om alle wensen van een klant te noteren en een nieuwe, unieke verzekering in kaart te brengen. Dat wensenpakket legt hij vervolgens voor aan een of meer grote verzekeraars: in één op één contacten of via de verzekeringsbeurs die wekelijks in het WTC in Amsterdam Zuid wordt gehouden. Uiteindelijk kan hij de verzekering bijna altijd wel onderbrengen, mits de klant er genoeg voor over heeft. Het opstellen van de polisvoorwaarden is het werk van Aon, dat daar een speciale afdeling voor heeft. De verzekeraar heeft daarbij medezeggenschap. Wie een idioot risico wil verzekeren kan dus altijd gaan praten met een verzekeringsmakelaar, liefst een hele grote die de hele verzekeringswereld overziet. Bezwaar voor de klant is dat er meteen al een schadepost is waarvoor geen verzekering bestaat: de hoge ontwikkelkosten. "Wij willen met plezier de wereld afstruinen", zegt Kortleve, "maar daar hangt een prijskaartje aan. Vraag is ook hoeveel verzekeraars geïnteresseerd zijn. Als de appeloogst slecht is stijgt de prijs van appelmoes, en dat geldt ook voor verzekeringen: hoe minder concurrentie, hoe sterker je afhankelijk bent van wat je krijgt aangeboden, hoe hoger de prijs."

Probleem bij veel zeldzame verzekeringen is ook het ontbreken van statistieken over de omvang van het risico. “Veel leken danken dat wij het premiebedrag kunnen uitrekenen, maar daarvoor moet je veel gegevens heben – en die ontbreken. Vaak is het puur een kwestie van onderhandelen", aldus Kortleve. Hij regelde ooit de verzekering van een hotel in Zeeland dat op en afkalvend duin stond; als de erosie doorzette zou het pand zeker ooit naar beneden storten. Na overleg met duinexperts wist Aon een dekking voor vijf jaar te arrangeren. Of neem de kidnapverzekeringen, een aantrekkende markt. De risico's worden geheel van geval tot geval ingeschat: hoe hoog staat iemand op welke maatschappelijke ladder? In welke landen kom je? Gevoelige materie allemaal. Kortleve zwijgt een moment: "Wij leveren het product…….. en daar wou ik het bij laten."

Ook gevoelige materie: met je partner over een alimentatieverzekering beginnen als je net getrouwd bent Het idee achter da nieuwe verzekeringsproduct leek solide : Wat als hij, zij desnoods, ooit in alemeatieplichtige toestand, onder een bus komt? Gelet op het echtscheidingspercentage was omvang van de markt hier niet het probleem. Toch flopte de alimentatieverzekering. "Het is natuurlijk raar om over alimentatie te beginnen als je nog gelukkig getrouwd bent", verduidelijkt Rosali Waleson van de Goudse Verzekeringen die het product een paar jaar geleden introduceerde en het onlangs bij gebrek aan belangstelling weer uit de markt nam. Wel een succes werd de huwelijksdagpolis van Goudse die ondermeer dekt tegen storm en brand, aflasting wegens het overlijden van eerstegraads familieleden en gemorste wijn op de bruidsjurk - rampen waar trouwend Nederland kennelijk makkelijker over spreekt dan over alimentatie. Zo makkelijk dat bruiloftsverzekeringen al bijna gewoon zijn geworden. Ook Nationale Nederlanden ontwikkelde een standaardpolis. Desgewenst kan het bruidspaar nog wat extra doemscenario's meeverzekeren, zoals de huur van alternatieve accommodatie bij noodweer. Families die echt miljoenen gaan uitgeven aan de festiviteiten, en dat zijn er steeds meer, komen terecht bij echte makelaars zoals Aon, die twee jaar geleden een grootschalig huwelijk bij de familie Van Oranje verzekerde. Tip van Kortleve: minder tijd tussen het sluiten van de polis en de feestdag maakt de risico's overzichtelijker en verlaagt de premie.
Sommige gaten in de verzekeringsmarkt zijn niet groot genoeg om tijdig opgemerkt te worden: het gaat dan om veel gevallen van geringe schade.

Nederland telt al tientallen jaren miljoenen honden en katten die ziek kunnen worden en/of onder een auto kunnen komen, maar de veterinaire kosten zijn pas sinds een paar jaar verzekerbaar. Je konijn krijgt plotseling hartklachten, terwijl je net je huur hebt betaald. Van dat soort dingen. Proteq Direct signaleerde de sluimerende vraag, althans bij honden- en katteneigenaren, daarbij geholpen door het succes dat huisdierverzekeringen in Groot Brittannië. De Dier en Zorg dekking bedraagt maximaal 2500 euro per jaar, het eigen risico is 19 procent en het tarief hangt bij katten af van de leeftijd, bij honden van leeftijd en gewicht. Een achttienjarige Deense Dog verorbert meer aan ziektekostenpremie dan aan hondebrood, maar een vijfjarige Golden Retriever is voor 14 euro per maand al gedekt en een jonge kat is voor 8 euro klaar. Sympathiek: voor elk dier blijft levenslang de premie die hoort bij de premiecategorie waarmee de verzekering begon. Dat de oplapkosten na een aanrijding onder de WA-verzekering van de autobestuurder zouden vallen, is een misverstand, waarschuwt marketing manager Peter Hoitinga. "Het dier wordt door de verzekeraar gezien als object waarvoor een dagwaarde wordt vergoed, afhankelijk van de prijs en de leeftijd." Een tienjarige kat is aldus een paar euro waard terwijl de eigenaar desnoods zijn eigen auto zou verkopen om de dierenartsrekening te betalen.
Kortleve heeft daar ook ervaring mee: meerwaarde die de taxatiewaarde overstijgt. "Ik had ooit iemand die zei: Als dat schilderij verloren gaat, wil ik ook een vergoeding voor het missen ervan. Jammer, maar dat is niet te verzekeren.
”Van Ommen van Eurolloyd: "Geen enkel bedrag kan gevoelsmatige waarde verzekeren en wij verzekeren nooit boven de getaxeerde waarde. Iemand kwam ooit met een glas van 750,- euro waar Napoleon nog uit had gedronken. Dat hebben we verzekerd maar alleen omdat een taxateur die waarde bevestigde. Anders gaat iemand een glas van de Hema voor 20.000 euro verzekeren waar wijlen zijn moeder nog uit gedronken heeft en flikkert het vervolgens op de grond."

Nu nog het bungyjumpen op Kalimantan, met of zonder emotionele waarde. Aan de vraag naar polissen kan het niet liggen, riskante vakanties zijn in, er zijn veel statistische gegevens over wat er fout kan gaan en hoe vaak. En dus weten verzekeraars wat beter buiten de standaardverzekering kan blijven. Reisverzekerings specialist Unigarant heeft bungyjumpen en bergklimmen zonder zekeringen uitgesloten, evenals wettelijke aansprakelijkheid voor als je een brommer huurt op Kreta of Sulawesi. In dat laatste geval is eigen letsel alleen verzekerd als je een helm draagt, ook als een helm ter plekke niet verplicht is. Voor militairen op vredesmissies die een paar dagen verlof gebruiken voor een rondreis: vanuit Bosnië naar Italië wel verzekerd, maar binnen Irak weer niet. Diepzeeduiken valt in de standaardverzekering, maar zonder luchtfles vervalt de dekking. Enzovoort, veel te veel bijbepalingen om op te nemen in de polis beaamt marketing manager Paul Baumann van Unigarant. Zijn advies: bij twijfel bellen met je agent of met ons hoofdkantoor. "Eventueel maken we even een aantekening op de polis dat het akkoord is wat je wil doen."

Bizarre landen, oorlogsgebieden incluis, zijn bij de grotere verzekeringsmakelaars geen probleem. Bij Eurolloyd bellen ze dan met één van de dertig syndicaten die samen Lloyds vormen en die elk hun eigen specialisme hebben. Van Ommen: "Geef me de even de dagprijs voor Iran, vraag ik dan."

.